bursa escort - bursa escort - bursa escort - bursa escort -
Bugun...


SEBAHATTİN SELVİ

facebook-paylas
TEAMMÜD, TEEBBÜD, TEKAMÜL
Tarih: 18-01-2023 18:16:00 Güncelleme: 18-01-2023 18:16:00


Dinî bir inanca sahip olan insanların o dinin temel öğretilerini bütünsel bir kabul ile içselleştirmiş olmaları tutarlılık açısından bir zarurettir.Zira inanç (iman) şüphe kaldırmadığı gibi, bir kısmını kabul bir kısmını inkârıda kabul etmez. ‘İslam’ dini özelinde ele aldığımız bu kısa çalışmamızda imanın iki şartı olan ‘akıl ve buluğ’ kavramlarını ve bu kavramların başlıktaki üç kavramla olan ilgisine işaret etmeye çalışacağız.

AKIL: İnsanı diğer canlılardan ayıran ve onu sorumlu kılan temyiz gücü, düşünme ve anlama melekesi veya bilgi edinmeye yarayan güç ve bu güçle elde edilen bilgi, yani düşünme, anlama ve kavrama gücü şeklinde tarif edilmiştir.

BALİĞ/BULUĞ:Kişinin çocukluk devresinden çıkıp fiilen veya hükmen cinsî ergenlik kazanması, başka bir ifade ile biyolojik, ruhi ve akli bir alt yaş sınırını geçmiş olması vasıflarına haiz anlamına gelir.

AKIL ve BALİĞ konumunda olanlardan tabii olarak MÜMEYYİZ ve REŞİT tavırsergilemeleri beklenir.

BULUĞ’a ermiş AKILLI kişinin söz ve davranışlarının sebep ve sonuçlarını kavrayabilme ve bu kavramaya uygun şekilde iradesini kullanabilme gücüne sahip olması haline; fıkıh literatüründe ‘temyiz’,bu kabiliyete sahip kişiyeise ‘mümeyyiz’  denilmektedir. Gönümüz yargılama usul hukukunda ise ilk derece mahkemelerde verilen bir kararın hukuka uygun olup olmadığının bir üst mahkeme tarafından denetlenmesi durumuna “temyiz”denmektedir.

Sözlükte ‘’Doğru yolu bulmak, mâkul davranmak, ergenlik çağına gelmiş olmak ve herhangi bir konuda bir seviyeye gelmiş olmak” gibi mânalara gelen rüşd kelimesi; fıkıh terimi olarak kişinin mallarını din, akıl, mantık ve iktisat prensiplerine uygun biçimde koruyup harcamasını sağlayan fikrî olgunluğa sahip kişidir ki buna da “reşid” denir. İnanç açısından ‘akıl’ ve ‘buluğ’un ne olduğunu tarif ettikten sonra başlığımızdaki üç kavrama geçebiliriz.

TEAMMÜD: Amd’in mastar hali ve eş anlamlısı olan teammüd; kast etmek, bilerek, isteyerek ve tasarlayarak yapmak veya bilinçli olarak niyet etmektir. Bu tanımlamadan da anlaşıldığı üzere, beşerî/medeni hukukta meydana gelen suç, hata, ihmal vb. durumlar için yapılan/yapılmayan eylemin bilinçli, tasarlayarakmı yoksa hata/kazara mı oluşuna göre cezalandırmayagidildiği gibi; dinîinanış ve kurallara göre de hem dünyada hem de ukba/ahirette karşılığı niyete göre olacağı şeklinde vazedilmiştir.

Söz gelimi;  kasıt/niyet olmaksızın yemin lafızlarından biri ile konuşan kişiye kefaret gerekmediği halde, aynı lafızlarla niyet ederek konuşanlar niyetlerinden dolayı sorumlu tutulacakları Kurân-ı Kerim’de beyan edilmiştir.“Kasıtsız yaptığınız yeminler yüzünden Allah sizi sorumlu tutmaz; ancak bile bile yaptığınız yalan yeminlerden sorumlu tutar. Allah, çok bağışlayan, ceza vermekte acele davranmayandır.” (Bakara;225)

Ameller niyetlere göredir. Herkese niyet ettiği şey vardır. Öyleyse kimin hicreti Allah’a ve Resulüne ise, onun hicreti Allah ve Resulünedir. Kimin hicreti de elde edeceği bir dünyalığa veya nikâhlanacağı bir kadına ise, onun hicreti de o hicret ettiği şeyedir.(Hadis-iŞerif)

Bozgunculuk çıkarmak, mukaddesata saldırıda bulunmak ve/veya kan dökmek için sefere çıkan kalabalığa farklı sebeplerle sefere çıkmış başka guruplar katılır ve amaçlarına ulaşmadan hepsi helak olursa kıyamet gönü her bir gurup niyetleri üzere dirileceği şeklindeki hadislerden de anlaşılıyor kieylemlerin sonuçlarının değerlendirilmesinde asılölçü amaç/niyettir.

İmam Şafii ve bu ekole mensup ulema; içtihatlarında icma’ (fikir birliği) etmişlerdir ki;bir insan dere veya denizde dahine kadar yıkanırsa yıkansın abdestli sayılması için mutlaka niyet etmesi gerekir.

“Allah bir kavme azap indirdi mi, oazap, kavmin içinde bulunan herkese isabet eder. Sonra, (Kıyamet gününde) herkes niyetlerine göre diriltilirler.”  

Bir mü’mini kasten öldürenin cezası ise, içinde ebedî kalacağı cehennemdir. Allah ona gazap etmiş, onu lânetlemiş ve onun için pek büyük bir azap hazırlamıştır.(Nisa:93)

TEEBBÜD:Abd/A Be De kökünden gelen ve daha fazla ibadet etme, ubudiyet şeklinde kullanılan teebbüd;en yaygın tanıma göre:kulun Allah’a karşı sevgi, saygı ve bağlılığını gösteren duygu, düşünce ve davranış biçimleri ile tapma/tapınma, boyun eğme, ram olma olarak özetlenebilir.

Aslında atomundan galaksilerine kadar evrende var olan her şey kendileri için belirlenmiş bir program dahilinde (gayri ihtiyari) hareket ettiklerinden; hareket ve durumlarını değiştirme kabiliyetine sahip insan ve cinler gibi eylem ve söylemlerinden olumlu(mükafat)veya olumsuz(ceza) şekilde etkilenmezler. Halbuki insanlar ve cinler kendilerini ve kâinatı var edeni tanıma ve bu tanımaya uygun hareket ederek yücelmeyi veya aksi davranarak neticesine katlanmayı tercih edebilme kabiliyetine sahiptirler.

TEKÂMÜL: Sözlükte canlıların basitten karmaşığa doğru gelişimi şeklinde tarif edilmiş olsa da buradaki maksadımız öğrenme/bilgiye dayalı hem fiziki gelişim hem de manevi olgunluk. Genel olarak insanlar dışındaki canlılar dünyaya geldikleri ilk anda beslenme ve diğer ihtiyaçlarını karşılama konusunda donanımlı oldukları halde insanlar uzun süre anne-baba bakım ve eğitimine ihtiyaç duymaktadır. Diğer bir ifade ile diğer canlılar mükemmel, insanlar ise zaman içinde öğrenerek tekemmül ederler. Bu yüce kudretin evrensel kuralıdır.

Yukarıda kısaca açıklanan kavramların asıl gayesi, yapılması emredilen (farzlar) ve yasaklananların (haram)sebebi hakkında tefekkür edip bir neticeye varmaktır.

İsim ve sıfatları ile iman ettiğimiz yüce kudretin emirlerine itaat etmenin kendisine bir kazanç sağlamadığı gibi yüz çevirmeninde kendisi açısından bir kayba sebep olmayacağı, herşeyin O’namuhtaç olduğu O’nun hiç muhtaç olmadığına hakikati apaçık ortada iken neden ibadet ediyoruz?

İslam dininin temel kaynağı Kurân-ı Kerim’de (Ankebut:45) “Rasûlüm! Sana kitaptan ne vahyediliyorsa onu okuyup başkalarına da anlat. Namazı da dosdoğru kıl! Çünkü hakkiyle kılınan namaz, insanı her türlü hayâsızlıktan, dinin ve aklın kabul etmediği şeylerden alıkoyar.” Bu hüküm cümlesinin namazla sınırlı olmadığı, zira(صَلاَةٌ) kelimesi cümle içindeki durumuna göre; namaz, dua, yardım zikir anlamlarınagelebildiği için bir bütün kulluk vecibelerini temsil ettiği şeklinde de anlaşılabilir.

Aslında âyette ibadetlerin ahlâkî tesirlerine, kötülüklere karşı koruyucu özelliğine işaret edilmekte; ibadetleri şeklî olarak yerine getirildiği halde hak hukuk gözetmeyen, edep ve ahlâk kurallarına uymayanlara da dolaylı bir uyarı yapılmaktadır. İslam inancında ibadetlerin en yaygını ve Kurân-ı Kerimde en çok (99yerde) zikredileni namaz ibadetidir. Oruç, hac ve diğer ibadetleri namaz ile kıyaslamak netice açısından daha sağlıklı olacaktır.

Sözün özü; ibadetlerimizi yerine getirmekle yüce yaratıcıya bir fayda sağlamadığımız gibi yerine getirmediğimiz zamanda herhangi bir zarar veremediğimize göre; yükümlülüklerin gerisinde vurgulu bir şekilde bizlere şöyle bir mesaj verilmektedir: Başıboş değilsin, düzenli bir şekilde rapor vermek üzere kendini denetle, adalet ve ahlaki erdemlerden, diğer insan, hayvan ve bilumum varlıklara karşı sorumlu olduğunun bilincinde ol.



Bu yazı 1382 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
  • HABERLER
  • VİDEOLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Trabzonspor 16 12 1 3 32 13 39 +19
2 Konyaspor 16 8 2 6 27 14 30 +13
3 Hatayspor 16 9 5 2 25 18 29 +7
4 Başakşehir FK 16 9 6 1 25 17 28 +8
5 Fenerbahçe 15 8 4 3 24 17 27 +7
6 Alanyaspor 16 8 5 3 26 25 27 +1
7 Beşiktaş 16 7 6 3 26 24 24 +2
8 Adana Demirspor 16 6 5 5 21 20 23 +1
9 Galatasaray 16 6 5 5 21 20 23 +1
10 Sivasspor 16 5 4 7 22 15 22 +7
11 Fatih Karagümrük 16 6 6 4 23 25 22 -2
12 Antalyaspor 16 6 7 3 20 23 21 -3
13 Giresunspor 16 5 7 4 15 14 19 +1
14 Kayserispor 16 5 7 4 22 26 19 -4
15 Altay 16 5 8 3 21 25 18 -4
16 Gaziantep FK 15 5 7 3 18 23 18 -5
17 Göztepe 16 3 8 5 16 24 14 -8
18 Yeni Malatyaspor 16 4 10 2 14 29 14 -15
19 Çaykur Rizespor 16 4 11 1 15 32 13 -17
20 Kasımpaşa 16 2 9 5 15 24 11 -9
Takım O G M B A Y P AV
1 Ümraniyespor 15 9 3 3 26 13 30 +13
2 MKE Ankaragücü 16 9 4 3 25 13 30 +12
3 BB Erzurumspor 14 9 4 1 23 16 28 +7
4 Eyüpspor 15 8 4 3 25 20 27 +5
5 Bandırmaspor 15 8 6 1 24 15 25 +9
6 Samsunspor 15 7 4 4 22 18 25 +4
7 İstanbulspor 15 7 6 2 25 22 23 +3
8 Kocaelispor 15 7 6 2 16 16 23 0
9 Gençlerbirliği 15 7 6 2 17 20 23 -3
10 Tuzlaspor 14 6 4 4 16 12 22 +4
11 Boluspor 15 5 5 5 18 16 20 +2
12 Adanaspor 16 5 6 5 17 19 20 -2
13 Menemenspor 15 5 6 4 21 26 19 -5
14 Bursaspor 15 5 7 3 21 23 18 -2
15 Manisa FK 16 5 8 3 18 23 18 -5
16 Keçiörengücü 15 5 8 2 19 24 17 -5
17 Denizlispor 15 4 8 3 14 22 15 -8
18 Altınordu 15 4 10 1 15 29 13 -14
19 Balıkesirspor 15 2 12 1 10 25 7 -15
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 38 28 2 8 82 25 92 +57
2 Sakaryaspor 38 21 5 12 74 35 75 +39
3 Kırşehir Belediyespor 38 21 8 9 57 32 72 +25
4 Kırklarelispor 38 19 6 13 60 32 70 +28
5 Van Spor 38 21 11 6 59 35 69 +24
6 Bodrumspor 38 18 11 9 80 48 63 +32
7 Etimesgut Belediyespor 38 18 13 7 63 36 61 +27
8 Karacabey Belediyespor 38 15 12 11 52 41 56 +11
9 Turgutluspor 38 16 16 6 44 56 54 -12
10 Serik Belediyespor 38 13 11 14 51 48 53 +3
11 Pendikspor 38 15 16 7 66 53 52 +13
12 Pazarspor 38 15 18 5 60 64 50 -4
13 Tarsus İdman Yurdu 38 13 15 10 56 55 49 +1
14 Bayburt Özel İdare Spor 38 14 18 6 52 61 48 -9
15 Sivas Belediyespor 38 11 14 13 63 58 46 +5
16 1922 Konyaspor 38 11 18 9 47 49 42 -2
17 Kastamonuspor 38 8 18 12 31 58 36 -27
18 Elazığspor 38 10 22 6 61 90 33 -29
19 Mamak FK 38 6 26 6 32 121 24 -89
20 Kardemir Karabükspor 38 1 34 3 16 109 3 -93
Takım O G M B A Y P AV
1 Diyarbekirspor 30 20 2 8 43 18 68 +25
2 1928 Bucaspor 30 20 3 7 58 18 67 +40
3 Yeşilyurt Belediyespor 30 17 8 5 50 27 56 +23
4 Ofspor 30 14 5 11 43 31 53 +12
5 Arnavutköy Belediye 30 13 8 9 40 29 48 +11
6 Edirnespor 30 12 9 9 34 31 45 +3
7 Belediye Derincespor 29 10 9 10 38 29 40 +9
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 41 44 39 -3
9 Fatsa Belediyespor 30 10 12 8 22 31 38 -9
10 Kızılcabölükspor 30 9 11 10 34 33 37 +1
11 Nevşehir Belediyespor 30 9 14 7 31 31 34 0
12 Çankaya FK 30 10 16 4 28 48 34 -20
13 1877 Alemdağspor 30 9 15 6 37 48 33 -11
14 Antalya Kemerspor 30 7 17 6 27 50 27 -23
15 Payasspor 29 5 16 8 29 53 23 -24
16 Manisaspor 30 1 20 9 22 56 12 -34
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 17/12/2021 Giresunspor vs Altay
 18/12/2021 Kasımpaşa vs Sivasspor
 18/12/2021 Konyaspor vs Antalyaspor
 18/12/2021 Trabzonspor vs Hatayspor
 18/12/2021 Alanyaspor vs Adana Demirspor
 18/12/2021 Galatasaray vs Başakşehir FK
 19/12/2021 Çaykur Rizespor vs Yeni Malatyaspor
 19/12/2021 Göztepe vs Fatih Karagümrük
 19/12/2021 Kayserispor vs Gaziantep FK
 19/12/2021 Fenerbahçe vs Beşiktaş
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 14/12/2021 BB Erzurumspor vs Gençlerbirliği
 14/12/2021 Manisa FK vs Keçiörengücü
 14/12/2021 Altınordu vs Kocaelispor
 15/12/2021 Bandırmaspor vs Balıkesirspor
 15/12/2021 Samsunspor vs Boluspor
 15/12/2021 Eyüpspor vs Tuzlaspor
 15/12/2021 Menemenspor vs Denizlispor
 16/12/2021 Ümraniyespor vs Bursaspor
 16/12/2021 Adanaspor vs İstanbulspor
 19/12/2021 Tuzlaspor - Manisa FK Manisa FK ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kazanamadı  Tuzlaspor yenilmez
 20/12/2021 İstanbulspor - Samsunspor Samsunspor ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Samsunspor yenilmez
 20/12/2021 İstanbulspor - Samsunspor İstanbulspor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  İstanbulspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 18/12/2021 Bodrumspor vs Niğde Anadolu FK
 18/12/2021 Kahramanmaraşspor vs Sakaryaspor
 18/12/2021 Sarıyer vs Afjet Afyonspor
 19/12/2021 Ankaraspor vs Etimesgut Belediyespor
 19/12/2021 Bayburt Özel İdare Spor vs Diyarbekir Spor
 19/12/2021 Çorum FK vs Adıyaman FK
 19/12/2021 Serik Belediyespor vs Turgutluspor
 19/12/2021 Sivas Belediyespor vs Ergene Velimeşe
 19/12/2021 Somaspor vs Hekimoğlu Trabzon
 19/12/2021 Van Spor FK vs İnegölspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 18/12/2021 Arnavutköy Belediye vs Batman Petrolspor
 18/12/2021 Başkent Gözgözler Akademi FK vs Kahta 02 Spor
 18/12/2021 Bergama Belediyespor vs Nevşehir Belediyespor
 19/12/2021 Artvin Hopaspor vs Sancaktepe FK
 19/12/2021 Belediye Kütahyaspor vs Erbaaspor
 19/12/2021 Bursa Yıldırımspor vs Hendek Spor
 19/12/2021 Fatsa Belediyespor vs Elazığspor
 19/12/2021 Karaman Belediyespor vs 1954 Kelkit Bld.Spor
 19/12/2021 Osmaniyespor FK vs Çatalcaspor
resmi ilanlar
GAZETEMİZ

Sizce İlçemizin En Önemli Sorunu Nedir?


NAMAZ VAKİTLERİ
GÜNLÜK BURÇ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YUKARI